Caspar David Friedrich is in België weinig bekend, maar in Duitsland staan de mensen in rij om tentoonstellingen over zijn werk te bezoeken. Ook op de sociale media is de Duitse romantische schilder een hit. Talrijke kunstenaars en andere creatievelingen vinden in zijn schilderijen inspiratie om nieuw werk te creëren, van reclame tot kunstinstallaties, tekeningen tot videokunst, foto’s tot literatuur, met de hand geknipte collages tot digitaal gegenereerd werk.

Dit jaar vieren we Caspar David Friedrichs 250ste verjaardag (1774-1840). Een ideaal moment om de verrassend boeiende schilder bij ons wat meer bekendheid te geven én jullie te vragen om zelf creatief aan de slag te gaan.

We lanceren daarom een wedstrijd, gebaseerd op een van Friedrichs bekendste werken en tegelijkertijd ook het meest afgebeelde schilderij van de Duitse Romantiek: Der Wanderer über dem Nebelmeer, in het Nederlands De wandelaar boven de nevelen, geschilderd in 1817/1818.

Wat moet je doen? Maak een origineel eigen werk gebaseerd op het schilderij. Je mag daarvoor alle mogelijke middelen gebruiken (zie wedstrijdreglement). Je kan je op het schilderij in zijn geheel inspireren, maar ook op een aspect ervan, zolang de band met het oorspronkelijke werk maar duidelijk is. Geef je werk een titel en voeg een korte beschrijving toe over jouw interpretatie.

Het schilderij is zo veelzijdig dat je er verschillende kanten mee uit kan. We helpen je graag op weg door iets meer over de kunstenaar en zijn werk te vertellen en vragen te stellen om over na te denken.

Wist je bijvoorbeeld dat

• Caspar David Friedrich niet goed gezichten kon tekenen en de meeste personages in zijn schilderijen daarom ‘rugfiguren’ zijn? Ze laten je over hun schouder meekijken naar het landschap, sturen je blik, maken nieuwsgierig, maar staan ook in je zicht zodat je niet alles kan zien…

• het in Friedrichs tijd ongewoon was om een centrale figuur te schilderen die gewoon staat en kijkt? Kijken is dan ook een belangrijk aspect van Friedrichs kunst: zowel naar de natuur als in jezelf. “De schilder moet niet alleen schilderen wat hij voor zich ziet, maar ook wat hij in zich ziet”, zei de schilder daar ooit zelf over. “Ziet hij niets in zichzelf, moet hij ook niet schilderen.” Kijken en schilderen is dus altijd ook altijd voelen. En dat is dan weer typisch voor de Romantiek: Een schilderij moest niet “erfunden”, maar “empfunden” zijn, geen product zijn van het verstand, maar van het hart.

• Friedrich bovendien een meester was in knippen-en-plakken? Friedrich combineerde natuurelementen uit verschillende landschappen. Hij maakte gedetailleerde schetsen op verschillende locaties en bracht ze dan samen in een nieuwe setting. De rots waarop de wandelaar staat, de piramidevormige berg in de verte, de donkere rotsformatie links ter hoogte van zijn been en de op een toren lijkende rots rechtsachter kan je ‘in het echt’ dus nergens samen zien.

• de schilder de lucht heel belangrijk vond? Als mensen op bezoek kwamen, mochten ze binnen in zijn atelier om samen naar zijn nieuwste doek te kijken. Alleen als hij bezig was met de lucht, mocht hij niet worden gestoord. De lucht zou volgens sommigen nauw verbonden zijn met de toestand van zijn gemoed.

• zijn schilderijen geen onschuldige plaatjes zijn, maar in Friedrichs tijd wel eens stof deden opwaaien en verwijzingen bevatten naar de politiek. Thema’s als eenzaamheid, twijfel, nood aan introspectie, de spanning tussen mens en natuur voelen ook vandaag nog actueel aan.

Wie was de wandelaar, wie is hij vandaag? Wat ziet hij? Waarover mijmert hij? Hoe voelt hij zich? 
Stel je eigen vragen, brainstorm, voel, creëer en stuur ons het resultaat!

Meer lezen/bekijken:

Florian Illies, Betoverende stilte. Caspar David Friedrichs reizen door de tijd. Alfabet, 2024.
Florian Illies, Zauber der Stille. Caspar David Friedrichs Reise durch die Zeiten. Fischer, 2023.
Geert Van der Speeten, Caspar David Friedrich maakte 200 jaar geleden schilderijen voor onze tijd. In: De Standaard, 20 januari 2024. (link)
Caspar David Friedrich. Kunst für eine neue Zeit. Hamburger Kunsthalle. (link)
Caspar David Friedrich zum Jubiläum (link) / Caspar David Friedrich: the Anniversary. (link)
Expo: Unendliche Landschaften. Alte Nationalgalerie, Berlijn, van 19 april tot 4 augustus 2024. (link)
Expo: Caspar David Friedrich. Wo alles begann. Albertinum en Kupferstich-Kabinett, Dresden, van 24 augustus 2024 tot 5 januari 2025. (link)
Expo: Caspar David Friedrich. The Soul of Nature. Metropolitan Museum of Art, New York, van 8 februari tot 11 mei 2025. (link)

Wedstrijdreglement